Bidden, als intieme dialoog

“Wat zich diep in je binnenste afspeelt verdient al je liefde.”

Rainer Maria Rilke

Zoals een kind leert spreken omdat de ouders tegen het kind praten, zo leren wij bidden omdat God tegen ons spreekt. Bidden is God antwoorden, hij is het gesprek met ons begonnen. Door Gods eigen woorden die hij tot ons hart spreekt te herhalen, beginnen wij te bidden. Het is zoals David het omschrijft in Psalm 27: “Mijn hart zegt u na: ‘Zoek mijn nabijheid!’ Uw nabijheid, Heer, wil ik zoeken . . .”

Bidden is zoveel meer dan alleen je hart uitstorten bij God. Bidden is de weg naar God vinden, in zijn nabijheid zijn, tot hem spreken en naar hem luisteren, of je hart nu overloopt en vol is van zijn aanwezigheid of wanneer je leeg en afgestompt bent. We zijn bedoeld om het leven met God te leven. Hij heeft ons voor de grondlegging van de wereld in Christus vol liefde uitgekozen. (Ef. 1:4) Dit betekent dat nog voordat de wereld geschapen werd de Vader, Zoon en Geest tegen elkaar zeiden: “Ik kan niet wachten tot – vul je naam in – zich bij ons voegt.”

Er zijn vele verschillende vormen van gebed en John Wesley drukt ons vanuit Ef. 6:18 op het hart dat we alle vormen van gebed bidden. Het vrije gebed, formulier gebeden, alleen, gezamenlijk, verbaal en non-verbaal etc., we moeten ons niet toeleggen op één vorm van bidden en de andere verwaarlozen. Om een levend gebedsleven te ontwikkelen is het belangrijk stelt hij met de woorden van Paulus om ‘met alle gebed’ te bidden. In dit artikel wil ik iets met jullie delen over ‘contemplatief gebed’ waarin we leren om dat wat zich diep in ons binnenste afspeelt de liefde te geven die het verdient.

Contemplatief gebed

Het is heel eenvoudig. Geen theologisch ingewikkeld verhaal. Het is een bidden met een luisterende open ziel. Vaak komen we in gebed met een lijst aan verzoeken, observaties, wensen en formules die we hebben geleerd. We praten zoveel dat we God nauwelijks de kans geven tot ons te spreken.

Contemplatief gebed is een heel andere manier van bidden. We praten de tijd niet vol of onszelf leeg waarna we ‘amen’ zeggen en verder gaan, maar we verstillen. We steken af naar de diepte onder onze woorden. We leren om onszelf te zijn, kwetsbaar en breekbaar zoals we zijn bij de IK BEN, die onze ziel liefheeft en geneest. We laten woorden, formules en ook onze obsessie met uitkomsten los en rusten in Gods aanwezigheid.

Alle maskers vallen af. We laten hier de voortdurende neiging indruk te willen maken op God, anderen en onszelf los en kunnen werkelijk onszelf zijn bij een liefdevolle Vader die niet meer van ons kan houden dan hij al doet, die ons kent en alleen het beste voor ons wil.

Deze manier van bidden is een voortdurend proces van overgave. Het betekent ook dat nu we weten dat God die ons kent ons intens liefheeft, we niet bang hoeven te zijn voor zelfonderzoek. Contemplatief gebed betekent dat wij volkomen onszelf zijn in Gods aanwezigheid waar we motieven, gevoelens en gedachten onderzoeken en delen die we nooit aan een ander zouden durven toegeven, maar waar God ons liefdevol mee wil helpen.

We verstoppen onze vervelende karaktereigenschappen, gebreken, heftige gevoelens, onze pijn, twijfels, angsten en gebrokenheid niet langer, maar bespreken het steeds open en graag met Jezus die met zijn Geest in onze ziel fluistert: Er is geen veroordeling meer voor jou en mijn volmaakte liefde drijft alle angst uit, mag ik je helpen? Laat me erbij.

God is blij met al onze gebeden maar in het bijzonder geïnteresseerd in dat wat zich diep in ons binnenste afspeelt. God kan alleen degene wie wij werkelijk zijn transformeren, heiligen en helen dus als wij ons voor God anders voordoen dan we werkelijk zijn, kan hij ons niet helpen! Daarom is het belangrijk we God all acces geven en all in gaan. Open jezelf, je ware zelf, voor de ware God die volmaakte liefde is. Deel vanuit de stilte dat wat in je leeft en wat door de Geest geleid in je gedachten naar boven komt. Breng het bij de God die liefde is en geef het in zijn nabijheid al je aandacht. Hij komt dan in je pijn en gebrokenheid binnen, pakt je hand, heiligt je en helpt je er doorheen.

De Geest werkt altijd in ons

Het is belangrijk bij deze vorm van gebed dat je niet uit bent op een mystieke, bijzondere ervaring. Vertrouw niet op je gevoel en ervaring, vertrouw op God en het feit dat niemand onveranderd kan blijven in zijn aanwezigheid. Thomas Merton van wie ik veel over contemplatief gebed geleerd heb, verzekert ons dat er geen gebed bestaat waarin niets gebeurt of verandert, maar dat er wel gebeden zijn waarin we niets waarnemen, ervaren, voelen of denken.

De Geest werkt in ons! Hij bemoedigt, laat teksten of gedachten, herinneringen in je opkomen die tot inzichten, vrijheid en nieuw leven leiden. Soms direct maar ook vaak later als je er klaar voor bent om te ontvangen. Vaak via iemand anders, God gebruikt graag mensen en in het bijzonder zijn lichaam, de gemeente. Maar het kan ook zijn dat hij tot je spreekt, antwoordt in een preek, een film, een boek, een gesprek met je partner, of als je de hond uitlaat, met je kinderen speelt, het avondmaal viert of als je in de Bijbel leest….

Geen wonder dat Thomas Merton zegt dat ‘contemplatief bidden’ meer een levensstijl is, dan een handeling die je doet! Het is een bidden zonder ophouden, een intieme dialoog waarin je leert volkomen jezelf te zijn en delen met de Ik Ben en met een open verwonderde ziel voortdurend open staat om van God te ontvangen.

Pastor Sylvia Oosterwijk

Thomas Merton – Contemplative Prayer (1969)
John Wesley – How to Pray (2007)